Todor - Toše Proeski

Todor „Toše“ Proeski (25. januar 1981, Prilep[1] — 16. oktobar 2007, Nova Gradiška) bio je jedan od najpopularnijih pevača u Makedoniji.

biografija

Počeci

Prve korake u svojoj muzičkoj karijeri Toše Proeski načinio je još u ranom detinjstvu kada je 1992. godine nastupio na dečjem festivalu Zlatno Slavejče sa pesmom „Jas i mojot dedo“ ispevanom na vlaškom jeziku. Svoju profesionalnu muzičku karijeru započeo je na festivalu “Melfest” 1997. godine na kom je pobediom izvodeći pesmu Yesterday od Bitlsa. Iste godine učestvovao je na "Makfestu" sa pesmom “Pušti me". Proeski je sarađivao sa jednim od najpoznatijih makedonskih kompozitori i tekstopisaca Grigorom Koprovim, koja će mu doneti dva od njegovih najvećih hitova Usni na usni i Sonce vo tvoite rusi kosi. Već 1999. godine je objavio svoj prvi album "Nekade vo noќta" koji sadrži jedaneest pesama. U leto iste godine održao svoj prvi koncert.

2000. godine Toše je učestvovao na “Skopje Festu” (od kada se bira makedonski predstavnik na Pesmi Evrovizije) sa pesmom "Solzi pravat zlaten prsten" koja je, i pored toga što je imala najviše glasova gledalaca, na kraju osvojila treće mesto, iza Karoline Gočeve i pobednika XXL. U ovom periodu je počeo da snima pesme za svoj drugi album “Sinot Božji" koji je predstavljen u junu 2000. godine. Album je doneo veliki broj hitova, među kojima su "Nemir" (duet so Karolinom Gočevom), "Vo kosi da ti spijam", "Izlaži me ušte ednaš", kao i "Iluzija" i "Tajno moja", dve pesme koje je komponovao Kire Kostov, (sa potonjom je osvojio drugo mesto na festivalu "Sunčane skale" u Herceg Novom).

Srpska produkcijska kuća “BK Sound” je otkupila prava za izdavanje sledečeg Tošetovog albuma prostoru bivše Jugoslavija, što mu je donelo Oskar popularnosti na prostoru na bivših jugoslovenskih republika za 2000. godinu, kako i rasprodate koncert u Skoplju i Beogradu. 2001. godine Toše je sa nekoliko drugih makedonski pevači, otpočeo turneju po Australiji.

Uspeh

Nakon što je uspostavio saradnju sa svojom novom menadžerkom Ljiljanom Petrović, Toše je snimio nov album u Atini. Treći album pod imenom "Ako me pogledneš vo oči" je objavljen na makedonskom i srpskom jeziku. Usledio je period intenzivne promocija u Makedoniji, Srbiji, Bosni i Hercegovini i Bugarskoj. U aprilu 2003. godine, Toše je pobedio na festivalu "Beovizija" sa pesmom "Čija si" (obradom pesme Despine Vandi Χριστούγεννα) koja je postala veliki hit u balkanskim država.

Lista saradnika sadrži mnoga poznata imena kao što su Grigor Koprov, Phoebus, Željko Joksimović, Leontina Vukomanović, Marina Tucaković, Bora Đorđević, Miro Buljan, Antonija Šola i dr. Pobedio je na Beoviziji 2003. sa pesmom Čija si Leontine Vukomanović, sa kojom je postigao i znatan komercijalni uspeh.

Bio je predstavnik Makedonije na Pesmi Evrovizije 2004. u Istanbulu, Turska i osvojio je 14. mesto sa pesmom Life (Ангел си ти u izvornoj makedonskoj verziji).

Godine 2004. imenovan je za regionalnog Ambasadora dobre volje UNICEF-a. Tim povodom izdao je pesmu За овој свет (makedonski) i This World (engleski).

Album По тебе, mnogi smatraju jednim od najuspešnijih albuma balkanske muzičke scene. Singlovi sa ovog albuma su se mesecima plasirali na najvišim mestima na muzičkim vrh listama u Makedoniji, Srbiji, Hrvatskoj, Crnoj Gori, Sloveniji i Bosni i Hercegovini.

Njegovo izdanje Божилак je kompilacija od 14 izbranih tradicionalnih makedonskih pesama, a na albumu Tošeta prati i simfonijski orkestar.

Njegov poslednji album zove se „Igre bez granica“ i pesme su ozbiljnije nego na prethodnim albumima. Od prepeva na ovom kompakt disku nalaze se pesme „Feeling good“, „Nesanica“ i „Ostala si uvijek ista“. Većinu novih pesama napisala je glumica i pevačica iz Hrvatske Antonija Šola. Album je u prodaji od 1. avgusta 2007. godine.

Smrt

Toše Proeski je poginuo u saobraćajnoj nesreći u ranim jutarnjim časovima 16. oktobra 2007. godine na autoputu E70 Zagreb—Lipovac, blizu mesta Nova Gradiška, koja se nalazi na oko 150[2] kilometara jugo-jugoistočno od Zagreba [3][4][5][6]. Prema informacijama koje su stizale putem novinskih agencija, sumnja se da je uzrok nesreće bila neprilagođena brzina vozila. U vozilu su se nalazili Georgij Georgijevski, Toše Proeski i njegova menadžerka Ljiljana Petrović. Veruje se da je Toše Proeski od siline udarca u zaštitnu ogradu preminuo na licu mesta. Vozač Georgijevski je prošao sa težim telesnim povredama, dok je Ljiljana Petrović imala lakše telesne povrede.

Vlada Republike Makedonije poslala je specijalan helikopter koji je preneo posmrtne ostatke Tošea Proeskog, a sreda, 17. oktobar, proglašen je Danom žalosti. Toše Proeski je sahranjen u Kruševu uz najveće državne počasti.

Trag

Tošetu Proeskom je posthumno dodeljena titula počasnog građanina Republike Makedonije. Makedonska pošta je u Kruševu 15. decembra 2007. predstavila poštanske markice sa likom Tošeta Proeskog.

Na Beoviziji 2008. dodeljena mu je posthumno nagrada za životno delo, a zatim je u emotivnom omažu publika u Sava centru uz instrumentalnu pratnju Tošetovog sastava otpevala pesmu „Čija si“, prvog pobednika ovog festivala i jedan od najvećih hitova Proeskog.

Albumi

1999

* Некаде во ноќта

2000: 60,000

* Синот божји

2003: 100,000

* Ако ме погледнеш во очи 50,000
* Ako me pogledaš u oči (verzija na srpskom jeziku)

2004: 200,000

* Ден за нас 100,000
* Dan za nas (verzija na srpskom jeziku)
* Toše Proeski - Live (DVD izdanje)

2005: 100,000

* По тебе
* Pratim te (verzija na srpskom jeziku)

2006: 150,000

* Божилак (engleski: Rainbow)

2007:120,000

* Игри без граници
* Igra bez granica (verzija na hrvatskom jeziku)

2009: 350,000

* The Hardest Thing 200,000

2010: 350,000

* Jos Uvjek Sanjam Da Smo Zaedno

Najveći hitovi

* Чија си - #1 Makedonija, #1 SCG, #1 BiH, pobednik Beovizije 2003.
* Тајно моја - #1 Makedonija
* Vo kosi da ti spijam
* Ако ме погледнеш во очи - #1 Makedonija, #1 SCG
* Соба за тага
* Life - #1 Makedonija, #2 SCG #49 Južna Afrika (Eurosong 2004.)
* Жао ми је
* Кој ли ти гризе образи (Ko ti to grize obraze) - #1 Makedonija, #1 SCG, #1 Hrvatska
* Lagala nas mala (sa Tonijem Cetinskim) - #1 Makedonija, #1 SCG, #1 Hrvatska (20 nedelja)
* По тебе
* Srce nije kamen
* Volim osmijeh tvoj (sa Antonijom Šolom)
* Igra bez granica (2007)

Izvor

Dobro mi izgledas
i cini se ozdravljas
ma neka ti krene daleko od mene
da ne znas da propadam

Vise me ne trebas
kad prodjes ne pozdravljas
a svemir je bio u oku tvome
to ne dam nikome

Na pola duse zivim ja
tu pokidat se nema sta
na pola srca jos sam njen
a napola umirem

Nemas sto vidjeti
produzi, ne zastani
u meni led i mecave viju
i jesen je, kise liju...

I guess it's just another night
Another fight
That all familiar scene

You looking
At your watch again
Saying what's the time
And where the hell you've been

Me there on the other side
Wondering why I even try at all
Looking to my heart again
With your x-ray eyes
Tell me what you're trying to see
Can't stand the way you look at me

I put my hands up
I put my hands up
I guess I'm guilty
Hands up
I must have done whatever you accuse me of
I stand up to hear your judgment
It's always guilty
But I'm gonna make a break
Before you turn the key

Maybe my life would be easier
Getting out of here
And trying to make it right

Cause no matter what I do
I can't get through
I don't wanna just get by

We forgot what living is
We just exist - there's nothing left inside
Should I tell you what you wanna hear
And kill it with this lie
Show you what you wanna see
It seems to be that you need me

To put my hands up
I put my hands up
I guess I'm guilty
Hands up
I must have done whatever you accuse me of
I stand up to hear your judgment
It's always guilty
But I'm gonna make a break
Before you turn the key

When did we become this strangers
I don't even recognize us
There's nothing there to justify you
Feeling the way you do
But I guess all I can do is to

Put my hands up
Put my hands up
I guess I'm guilty
Hands up
I must have done whatever you accuse me of
I stand up to hear your judgment
It's always guilty - girl
I'm gonna make a break
Before you turn the key

To put my hands up
I guess I'm guilty
Hands up
I must have done whatever you accuse me of
I stand up to hear your judgement
It's always guilty
Girl I'm gonna make a break
Before you turn the key

I guess it's just another night
Another fight
That all familiar scene

Toše Proeski - 5 godina, Igra bez granica